Di tích Chùa Tiên nằm ở thôn Nhân sơn, xã Nga sơn, tỉnh Thanh Hoá nằm về phía đông bắc, cách thành phố Thanh Hóa 45 km. Xã Nga An xưa có tên là Giáp Hà. Thời Nguyễn đổi tên thành xã Nga An, tổng Đô Bái, huyện Tống Sơn, phủ Hà Trung, tỉnh Thanh Hoá. Sau cách mạng tháng Tám năm 1945, huyện Tống Sơn được đổi tên thành huyện Nga Sơn, từ đó đến nay xã Nga An là đơn vị hành chính của huyện Nga Sơn
.
        Chùa Tiên, Hồ Đồng Vụa và Động Phủ Thông là một quần thể thắng cảnh nổi tiếng của của xứ Thanh từ lâu đó đi vào trí nhớ của của khách thập phương. Chùa Tiên có tên chữ là Chùa Mậu Nam, nhưng dân gian thường vẫn quen gọi là chùa Tiên bởi vì khu vực chùa Tiên là khu vườn đào và mẫu đơn rất rộng có cảnh sơn thuỷ hữu tình gắn liền với truyền thuyết chàng nho sinh Từ Thức gặp nàng tiên Giáng Hương đầy thơ mộng. Đây chính là khu di tích thắng cảnh của huyền thoại độc đáo ở xứ Thanh mà khó nơi nào có được. Năm 2004, chùa Tiên đã được Bộ Văn hóa, thể thao & du lịch xếp hạng là di tích cấp quốc gia. Theo truyền thuyết, chùa Tiên là ngôi chùa gắn liền với câu chuyện tình huyền thoại thi vị cảm động của một nhân vật có thể có thật làm quan vào đời vua Trần Thuận Tông (1388-1398) đi ngao du ngắm cảnh chơi hoa rồi biến mất. Thời đó, nơi đây đó có một ngôi chùa với vườn chùa trồng nhiều hoa đào và mẫu đơn. Sự mất tích này trở thành một câu chuyện tình giữa chàng Từ Thức và nàng tiên Giáng Hương trữ tình và rung động hồn thơ.

        Năm Bảo Đại thứ XI (Tân mùi – 1931), sư cụ Diệu Hằng đã bỏ 60 đồng ra để xây dựng lại ngôi chùa trên nền chùa cũ. Theo bia ký chùa, ngày 01 tháng 10 năm Bảo Đại thứ VII (1932) Thiền sư Lã Thị Hậu, hiệu Diệu Hằng, đạo danh Ngọc Hiếu sáng lập và trụ trì chùa Mậu Nam thôn Nhân sơn tổng Dân Phong huyện Nga sơn tỉnh Thanh Hoá. Như vậy ngôi chùa tồn tại đến ngày nay là ngôi chùa xây dựng vào những năm 1931-1932 vào cuối đời nhà Nguyễn.
        Chùa Tiên tuy mới có lịch sử gần 100 năm tồn tại, nhưng thực thể ngôi chùa cũng theo quy luật thịnh - suy - bỉ - thái trong lẽ vô thường. Việc phục hồi những giá trị văn hoá của ngôi chùa, một danh lam thắng cảnh từng được đi vào lũng người bằng truyền thuyết và thi ca là việc làm cần thiết của các thế hệ hôm nay và mai sau.
        Chùa Tiên - Hồ Đồng Vụa - Động phủ Thông là một cụm di tích thắng cảnh huyền thoại đầy kỳ thú. Cả ba điểm thắng cảnh này đều nằm trong phạm vi vườn đào tiên theo truyền thuyết. Chùa Tiên là trung tâm của thắng cảnh của truyền thuyết chàng Từ Thức gặp nàng tiên Giáng Hương. Hồ Đồng Vụa ở sau chùa Tiên, là một hồ thiên tạo rộng hàng chục ha, được ôm bọc trong lũng hai dãy núi đá chạy vòng cung thành một không gian sơn thuỷ rất sinh động.   Động Phủ Thông là một hang động rộng có cửa ra vào và cửa thông lên trời. Trong động nhân dân địa phương từ lâu đó biến động thành phủ Từ Mẫu. Đứng trên đỉnh núi nhìn xuống, vùng đất này như một vịnh Hạ Long trên cạn. Từ trung tâm thắng cảnh chùa Tiên - Hồ Đồng Vụa - động Phủ Thông, chỉ trong vòng bán kính từ 2 đến 6 km ta có thể đến thăm tất cả các di tích thắng cảnh nổi tiếng khác như đảo núi Mai An Tiêm, Đường Trèo, động Từ Thức, động Bạch á, cửa Thần Phù, đê Hồng Đức .... Vẻ đẹp huyền thoại của thắng cảnh là một yếu tố thuận lợi để phát triển du lịch.

        Di tích văn hóa chùa Tiên phân bổ trên mặt bằng có tổng diện tích 66.700 m2, trên vùng đất cao ráo, mặt trước hướng Đông Bắc là cánh đồng lúa và hoa màu rộng lớn, phía sau hướng Tây dựa sát vào dãy núi Nhà Bà, sau chùa 50m là hồ Đồng Vụa. Trên đỉnh núi Nhà Bà, có bàn đá thiên tạo rất rộng, được gọi là Bàn cờ Tiên. Dừng trên đỉnh núi có thể nhìn bao quát toàn cảnh hồ và cảnh chùa bên dưới. Chùa được bố trí trên một mặt bằng hình chữ nhật, công trình kiến trúc trung tâm của chùa là Tiền đường, Tam bảo và gác chuông. Mặt bằng của chùa bố trí theo kiểu hình chữ Đinh. Kết cấu chính là gạch. Bên phải và cùng hướng với Tiền đường là nhà Tổ, bên trái vuông góc với Tiền Đường là Nhà Mẫu và nhà khách. Phía trước, cùng nằm trên trục nhất chính đạo của chùa là nhà bia và tượng Quan Thế Âm Bồ Tát tọa trên hồ nước hình tròn. Chếch về bên phải đằng trước là Vườn tháp. Đằng sau bên phải là ni đường (gồm nhà ni, bếp, vệ sinh), bên trái có sân, giếng nước, mộ tiền chủ (mộ của người được coi là đến vùng đất này đầu tiên).
        Kiến trúc chùa mô phỏng kiến trúc cuối đời Nguyễn bị ảnh hưởng sâu sắc của kiến trúc nhà thờ châu Âu hình thành trong quá trình truyền giáo của người Pháp cuối thế kỷ 19, khá phổ biến thời kỳ này, tuy nhiên vẫn giữ được hồn cốt của kiểu kiến trúc công trình tín ngưỡng dân gian người Việt, tạo thành nét đặc trưng riêng của vùng Nga Sơn - Thanh Hóa.